Paarse Mensen: ziek of mystiek?

'You have to be somebody before you can be nobody.' (uitspraak van Jack Engler)

Een pleidooi (en recept) voor de ontwikkeling van voldoende ego-sterkte in samenhang met spirituele ontwikkeling.

In het licht van combineren van westerse en oosterse filosofieën over het ego betoogt Mark Epstein dat het beste een model kan worden gehanteerd dat dit ego splitst in een 'functional' en een 'representational' deel. Zijn visie komt er in grote lijnen op neer, dat we het functionele deel van het ego hard nodig hebben om ons staande te houden in het gewone (sociale) leven. (En hoe sterker dit functionele deel is, hoe beter de mens kan indalen/aarden.) En van het representationele deel van het ego zegt Epstein zo ongeveer dat we proberen ons daar in de loop van onze spirituele ontwikkeling van te ontdoen en het steeds meer te vervangen door transparantie.

Er zijn nogal wat mensen in het spirituele circuit te vinden, die gecharmeerd zijn van het idee 'non-dualiteit' of 'eenheidsbewustzijn', OMDAT het hen eigenlijk feitelijk aan voldoende (functionele) ego-sterkte ontbreekt. Dit kan gezien worden als een VLUCHT in de non-dualiteit, juist omdat het leven in de dualiteit onmogelijk blijkt te zijn zonder structureel emotioneel ontregeld te raken, met allerlei mogelijke onwenselijke (ook psychotische) fenomenen tot gevolg. Het omarmen van het idee 'non-dualiteit' of 'eenheidsbewustzijn' kan hier gezien worden als een afweer; een ontkenning van het idee dat men feitelijk niet in staat is zich in aanwezigheid van andere mensen te handhaven. Vaak is deze mens gecharmeerd van een guru-op-afstand, in ieder geval iemand die niet in levenden lijve ontmoet hoeft te worden, maar veilig op afstand via allerlei mentale media zijn of haar wijsheden predikt.

Zulke paarse mensen (paars omdat die kleur in de aura prominent aanwezig is) melden dat ze prima in evenwicht zijn en zich met alles kunnen verbinden en versmelten met het geheel ALS er maar geen andere mensen aanwezig zijn. Zodra in het bewustzijn van die gedissocieerde mens een ander mens verschijnt, klapt het bouwwerk van non-dualiteit als een kaartenhuis in elkaar en vaak komt er dan een borderline-persoonlijkheidsstoornis onder vandaan, die niet in staat is langdurige stabiele relaties met andere mensen aan te gaan en te onderhouden. Het uiteindelijke gevolg van een poging tot werkelijk verbinden met een ander mens is vaak een hernieuwde vlucht richting eenzaamheid, alwaar de functionaliteit van het ego niet zo noodzakelijk lijkt; in ieder geval niet een sterkte behoeft die de ontmoeting met een ander mens lijkt te vereisen. Deze mensen functioneren eigenlijk alleen maar goed als ze 'alleen zijn' en hebben in een sociale context tal van mechanismen ontwikkeld om het 'alleen zijn' ondanks de aanwezigheid van anderen illusoir te handhaven.
Het kan zich uiten in hooghartigheid, missionarisme, passief-agressief gedrag (anderen worden daardoor boos en agressief), rationalisering, cognitieve dissonantie reductie, anderen buiten proportioneel bekritiseren, enzovoorts, enzovoorts. Ze zitten dan 'in hun hoofd'; vertonen in ieder geval geen gedrag dat de ruimte open laat een werkelijke ontmoeting met een ander mens te hebben. Een echte ontmoeting waarbij het hart zich kan openen en er dus weinig voorspelbaar en controleerbaar is over het verdere verloop. Het zich onvoorwaardelijk verbinden met een ander menselijk wezen lijkt deze paarse zwevers wezensvreemd, terwijl juist zij hun mond nogal vaak vol hebben van het fenomeen 'handelen vanuit het hart'.

Vaak hebben deze mensen een intern waardenstelsel opgebouwd dat een contact met een ander mens 'liefdevol' MOET zijn en dat de minste of geringste (louter intern beoordeelde!!) afwijking van die liefdevolheid zich uit in een sprong van de inhoudelijkheid van de verbinding in de richting van een benoeming van het betrekkingsniveau. Bijvoorbeeld: 'Dat vind ik niet erg liefdevol wat je nu tegen me zegt. Het komt me eigenlijk erg agressief over.'
In feite bedient de niet goed geaarde mens zich hier van het mechanisme van de projectieve identificatie om de eigen structurele teleurstellingen, het verdriet en de boosheid over het niet perfect en liefdevol zijn van de mensenwereld te bewijzen door de ander zonder enige vorm van inzicht in het mechanisme boos en/of verdrietig te maken. Het gevolg is niet zelden dat dat een argument is voor de zwever om 'de ander' weer vaarwel te zeggen, waarna de cyvclus zich herhaalt.

In psychodynamische termen is volgens mij het volgende aan de hand:
Door het niet kunnen dragen van het (louter intern beoordeelde) niet-liefdevol zijn van de ander, wordt angst getriggerd en vanuit die angst wordt snel een tijdelijk en buiten-proportioneel functioneel ego geactiveerd om overeind te kunnen blijven. (Lees: niet aan een psychose ten prooi te vallen.) En als de ander zich dan uiteindelijk via het mechanisme van projectieve identificatie heeft laten verleiden in de valkuil te trappen om bijvoorbeeld de boosheid die feitelijk afkomstig is van de paarse zwever zelf vorm te geven, is er nog maar één handeling nodig om de eigen psychische stabiliteit weer te borgen en de angst tot hanteerbare proporties te laten afnemen: het vaarwel zeggen van 'de ander' die toch maar weer eens ten volle bewijst dat het onder de mensen niet fijn vertoeven is. De terugkeer naar het eenheidsbewustzijn in afzondering is daardoor een gelegitimeerde (cognitieve dissonantie reductie!!!) noodzaak. De kracht van het (tijdelijke) functionele ego van de borderliner is onvoorstelbaar. Zelfs de meest passieve 'ander' valt vaak ten prooi aan de behoefte tot projectieve identificatie van de paarse mens. Door deze krachtige 'act' moet immers voorkomen worden dat de zwever in een permanente psychose terecht komt. Het hele mechanisme is bedoeld als afweer van een decompensatie.

Als het fenomeen van de Paarse Mens geheel uit de hand loopt, wordt in de literatuur de term 'transpersoonlijke inflatie van het ego' gebruikt, waarbij mensen bijvoorbeeld 'channels' worden voor allerlei mogelijke dwang-fenomenen. Hier ontleent de zwaar gedissocieerde vervolgens een identiteit aan en dan is het cirkeltje helemaal rond en bovendien meestal definitief gesloten. (Bijvoorbeeld: Yomanda.)

De oorzaak van deze typische persoonlijkheid van Paarse Mensen is waarschijnlijk te vinden in traumatisering in de vroegste ontwikkelingsfasen. Daarbij valt te denken aan de conceptie, de baarmoedertijd, de geboorte, en de eerste jaren na de geboorte.

Het advies is deze labiele (en tevens andere mensen beschadigende!!!) toestand van de psyche te vermijden en/of te boven te komen door regelmatig samen met anderen praktisch fysiek werk te verrichten. Accepteer daarbij de situaties die ontstaan: oefen in 'niet-vluchten', 'niet-dissociëren', 'niet-vechten' en 'niet-heulen'.
Ontwikkel daarnaast op de één of andere manier bewustzijn over je ontstaansgeschiedenis.

Langzaam maar zeker (het is hard werken!!!) gaat dan het zwaartepunt van je presentie omlaag en kan je essentie zich steeds meer onvoorwaardelijk manifesteren zonder steeds weer om te vallen.